Kcal ve Kalori, bir enerji ölçüsüdür. Yiyecek ve içeceklerdeki enerji miktarını veya egzersiz yaparken yaktığınız enerji miktarını ifade etmektedir. Nerede yaşadığınıza bağlı olarak enerji ayrıca, kilokalori (kcal) ve kilojul (kJ) olarak da ölçülebilir. Bu durum eğer kalori sayımı yapıyorsanız veya çeşitli yiyecek ve içeceklerin kalori içeriğini karşılaştırıyorsanız kafa karışıklığı yaratabilmektedir.
Bu yazımızda işte bu karışıklığı giderebilmek amacı ile kalorilerin ne olduğunu, kcal ve kJ ile nasıl karşılaştırıldıklarını ve ikisi arasında nasıl dönüşüm yapılacağını açıklar.
Kalori Cetveli ve Kalori Hesaplama
Kalori hesaplama konusu bilmeyen birisi için ilk başta karışık gibi gözükebilir. Kalori cetvelinde anlamlar farklıdır. Kaloriler “küçük” veya “büyük” olabilirler. Kalorideki “c” büyük harf ise eğer büyük kaloriyi, küçük harf ise küçük kaloriyi temsil etmektedir.
Büyük bir kalori, 1 kg suyun sıcaklığını 1 °C yükseltmek için gereken enerji miktarını tahmin eder. Diğer yandan küçük bir kalori, 1 gram suyun sıcaklığını 1 °C yükseltmek için gereken enerji miktarını tahmin eder.
Bu tanımlara göre, 1 büyük kalori 1.000 küçük kaloriye eşittir çünkü 1 kg 1.000 grama eşittir. Büyük ve küçük kaloriler arasındaki karışıklığı önlemek için kilokalori teriminin 1.000 anlamına gelen “kilo” ön eki, büyük bir kaloriyi ifade etmek için yaratılmıştır. Bununla birlikte, küçük kalori terimi günlük hayatımızda fizik ve kimya araştırmaları dışında nadiren kullanılmaktadır. Bunun yerine, kalori terimleri büyük harfle yazılmış olsun ya da olmasın, birbirinin yerine kullanılır ve egzersizle yakılan yiyecek veya enerji ile ilgili olarak aynı miktarda enerji anlamını taşırlar. Bu nedenle beslenmede 1 kalori 1 kaloriye eşit olduğu için onları dönüştürmenize gerek yoktur.
Kalori hesaplamada kaloriler ayrıca kilojul (kJ) olarak da ifade edilebilir. Bir kalori (kcal) 4,18 kJ veya 4,184 joule’e eşittir.
Kalori Cetvelinde Terimler Nasıl Kullanılır?
Yasalara ve yönetmeliklere göre yiyecek ve içecek üreticilerinin, piyasaya sundukları ürünlerde beslenme bilgileri etiketi göstermesi zorunluluğu bulunmaktadır. Diğer bilgilerin yanı sıra, öğenin porsiyon veya ağırlık başına içerdiği enerji miktarını listeler.
Beslenme gerçekleri etiketi, paketlenmiş yiyecek ve içeceklerin sağlıklılığı ve alerji veya veganlık gibi kişisel tercih nedeniyle kaçınmanız gereken bileşenleri içerip içermediğiyle ilgili sizi bilgilendirmeye yardımcı olur. Nerede yaşadığınıza bağlı olarak ise beslenme gerçekleri paneli ya da kalori cetveli bir yiyecek veya içeceğin enerji değerini kalori, kcal, kJ veya bunların bir kombinasyonu olarak ifade edebilir.
Aşağıda, bazı ülkelerin hangi ifadeyi kullandıkları gösterilmiştir.
- Amerika Birleşik Devletleri: Kalori
- Kanada: Kalori
- Avrupa Birliği (AB): kJ ve kcal
- Avustralya ve Yeni Zelanda: kJ veya hem kJ hem de kcal
- Çin: kJ
Üreticiler, bir yiyecek veya içeceğin içerdiği kalori miktarını, içerdiği enerji sağlayan besinlerin miktarına göre belirlemektedirler.
Kalori hesaplamada ise enerji sağlayan üç ana besin protein, karbonhidrat ve yağ olarak ele alınır. Protein ve karbonhidratların her biri gram başına yaklaşık 4 kalori (16.7 kJ) sağlarken, yağ gram başına 9 kalori (37.6 kJ) sağlar. Alkol ise gram başına 7 kalori (29,3 kJ) sağlamaktadır.
Ayrıca karbonhidrat olarak sınıflandırılan lif içeren gıdaların beslenme etiketleri hesapladığında daha az kalori içerebilir. Bunun nedeni, türüne bağlı olarak lifin sindirilemez olması veya zayıf sindirilmesidir. Dolayısıyla da sıfır veya birkaç kaloriye denk gelebilmektedir.
