Böbrek hastalığı, böbrek yetmezliği olarak da adlandırılır. Bu hastalık, böbrek fonksiyonunun kademeli kaybını tanımlar. Böbrekleriniz, kanınızdan gelen atıkları ve fazla sıvıları filtreler, bunlar daha sonra idrarınıza atılır. Böbrek hastalığı ileri bir aşamaya ulaştığında, vücudunuzda tehlikeli seviyelerde sıvı, elektrolit ve atık birikebilir.
Kronik böbrek hastalığının erken evrelerinde çok az belirti veya semptom olabilir. Kronik böbrek hastalığı, böbrek fonksiyonunuz önemli ölçüde bozuluncaya kadar belirgin olmayabilir.
Kronik böbrek hastalığı tedavisi, genellikle altta yatan nedeni kontrol ederek böbrek hasarının ilerlemesini yavaşlatmaya odaklanır. Kronik böbrek hastalığı, yapay filtreleme (diyaliz) veya böbrek nakli olmadan ölümcül olan son aşama böbrek yetmezliğine ilerleyebilir.
Böbreklerimiz, küçük birer fasulye şeklindedir, ancak atıkları vücudunuzdan filtreler ve genel sağlığın korunmasına oldukça yardımcı olurlar. Böbreklerimiz, 1 saat içinde kanımızı yaklaşık 12 kez filtrelerler. İstenmeyen toksinler ve fazla su da idrar şeklinde vücudumuzdan atılmış olur. Eğer vücudunuz, atıkları düzgün bir şekilde filtrelemiyorsa mutlaka böbrek hastalığınız vardır. Ama soru şu ki, ne tür böbrek yetmezliğiniz var ve hangi aşamadasınız?
Bugün bu yazımızda 3. Evre böbrek yetmezliği hakkında bilmeniz gerekenleri aktarmaya çalışacağız. Dünyada yaklaşık olarak 2.800.000’den fazla böbrek hastası bulunmaktadır. Ancak bunlardan en tehlikeli olan boyutu yani 3. Evre böbrek yetmezliği konusunda sizleri bilgilendirmek için bilimin ışığında bazı sonuçlar derledik. Öncelikli olarak merak edilen bazı başlıkları ele aldık. 3. Evre böbrek yetmezliği hakkında elde ettiğimiz bazı başlıklara göz atacak olursak eğer;
- Böbrek Yetmezliği Türleri
- Akut Böbrek Hastalığı veya Yaralanması
- Kronik Böbrek Hastalığı (KBH)
- Böbrek Hastalığı Risk Faktörleri
- Böbrek Yetmezliği Aşamaları
- GFR Nedir?
- Evre Belirleme
- 3. Evre Böbrek Yetmezliği Nedir?
- 3. Evre Böbrek Yetmezliği Belirtileri Nelerdir?
- 3. Evre Böbrek Yetmezliği Yaşam Beklentisi Hakkında Bilmeniz Gerekenler
- Teşhis
- Böbrek Yetmezliğinin Önlenmesi
İşte 3. Evre böbrek yetmezliği hakkında merak ettikleriniz.
Böbrek Yetmezliği Türleri.Akut Böbrek Hastalığı veya Böbrek Yaralanması
AKD veya AKI, böbreklerinizde ani bir hasar veya yaralanma meydana geldiğinde ortaya çıkar. Bu tip böbrek hastalığı kısa vadelidir ve tedavi edilmezse kronik böbrek hastalığına dönüşür. AKD’nin nedenleri şunları içerir:
- Böbreklerinizin aşırı alkol bağımlılığına, ilaçlara, elementlere veya ciddi enfeksiyonlara aniden maruz kalması.
- Ayrıca, bir böbrek taşı veya genişlemiş prostatınız varsa, akut böbrek hastalığı yaralanmasından muzdarip olabilirsiniz.
- Kronik böbrek hastalığı olan kişilerin AKI yoluyla daha fazla acı çekme şansı vardır.
Kronik Böbrek Hastalığı (KBH)
İnsanlar yaşlandıkça böbrekleri, böbrek enfeksiyonlarına ve hastalıklarına karşı savunmasız hâle gelir. Teşhis veya tespit edilmezse, durum kötüleşir ve buna Kronik Böbrek Hastalığı veya CKD denir. CKD’nin birçok nedeni vardır. Temel olarak;
- Kan damarları veya hücreleri diyabet veya yüksek tansiyon nedeniyle hasar görür.
- Böbrek, herhangi bir viral hastalık veya bağışıklık sisteminiz tarafından saldırıya uğrar.
- Böbrek, kistler tarafından saldırıya uğradığında böbrekte oluşan polikistik hastalık.
- Reflü nefropati, idrar böbreklerinize geri aktığından böbreklere ciddi hasar verir.
Ancak Kronik Böbrek Hastalığı ve Kronik Böbrek Yetmezliğinin aynı şey olmadığını anlamak önemlidir. Ve genellikle böbrek yetmezliği 5 evreden oluşur. Tedavinize hemen başlar ve ihtiyacınıza göre uygun böbrek takviyeleri almaya başlarsanız, böbrek yetmezliği önlenebilir. Dolayısıyla, 3. evre böbrek yetmezliği geçirebilecek insanların yüzdesi çok düşüktür, yani oran 1: 5’tir. Bunun anlamı da her beş hastada sadece bir tanesi 3. evre böbrek yetmezliği sorunu yaşamaktadır.
Böbrek Hastalığı Risk Faktörleri
- Yüksek tansiyon
- Diyabet
- Şişmanlık
- Kalp sorunları
- 60 yaşın üzerinde olmak
- Kalıtsal böbrek hastalığı
- Sigara içmek
- Alkol tüketmek
- Akut Böbrek Hastalığı
Böbrek Yetmezliği Aşamaları
Böbrek tek seferde başarısız olmaz. Ağır madde bağımlılığı ile uğraşıyorsanız ve sağlıklı bir yaşam tarzınız yoksa, böbreğiniz yavaş yavaş çeşitli sorunlarla uğraşmaya başlayacaktır. Tüm gücüyle yıllar boyunca 5. evreye kadar savaşacaktır. Kronik böbrek hastalığının farklı aşamalarını anlamanız gerekir. Böbrek hastalıklarını belirlemek için mevcut en iyi yöntem GFR verilerini kullanmaktır (Glomerüler Filtrasyon Hızı).
GFR nedir?
Bu, doktorların böbrek yetmezliğinin hangi aşamasında olduğunuzu belirlemesi için bir sayıdır, aslında bir ölçüttür. Bu, yaşınızı, cinsiyetinizi ve vücudunuzdaki kreatinin serum düzeyini içeren bir formül kullanılarak belirlenir. Kas aktivitelerinizden salınan atık madde miktarı kreatinin ile ölçülür.
Evre Belirleme
Hangi GFR’nin böbrek hastalığının hangi evresini gösterdiğini nasıl anlayabilirim?
- GFR seviyenizin dakikada 90 mililitreye eşit veya daha yüksek olduğunu gördüğünüzde 1. evredesiniz demektir. Bu böbreklerinizin düzgün çalıştığı anlamına gelir.
- 2. evre, CKD’nizin (Kronik Böbrek Hastalığı) grev yaptığı yerdir. GFR seviyeniz 60-89 ml / dak. aralığında olacaktır. Bu durum Hafif CKD ve 2. evre veya 3. evre öncesi böbrek hastalığı olarak adlandırılır.
- 4. evre olan bir hasta için GFR seviyesi 15 ve 30 arasında olacaktır. Bu, herkes için ciddi bir CKD durumudur.
- 15’ten düşük herhangi bir GFR seviyesi, CKD ile enfekte olmuş bir kişi için END aşaması veya 5. evredir.
3. Evre Böbrek Yetmezliği Nedir?
3. evre böbrek yetmezliği, böbrek sorunları belirtileri ve bulguları ortaya çıktığında ortaya çıkar. Sıklıkla böbrek ağrısı çeken ve doktorlara giden insanlar görürdünüz. Başlangıç aşaması doktorlar tarafından tanımlanır. Kendinizi 3. evre böbrek yetmezliğinde bulduğunuzda, böbrekleriniz orta derecede hasar görmüştür. Bu aşama Glomerular Filtrasyon Hızı (GFR) bazında 2 alt bölüme ayrılabilir. İlk olarak, dakikada 45 ila 59 mililitre GFR’li bir hasta, evre 3A olarak kabul edilir. 44 ila 30 mililitrenin altındaki insanlar için evre 3B olarak adlandırılır.
3. Evre Böbrek Yetmezliği Belirtileri Nelerdir?
3. evreye geçebilmeniz için birçok kriteri karşılamanız gerekir ancak, bu geri dönüşümlü bir evredir. 3. Evre böbrek yetmezliğinin belirtileri ise;
- Nefes Darlığı: Hiçbir şey yapmadığınızda, tüm vücudunuzun pes ettiğini hissedersiniz. Bu aşırı yorgunluk belirtisidir. Genellikle, böbrek hastalıklarından kaynaklanan çok yüksek bir anemi göstergesidir. 3. evre böbrek yetmezliği olan kişilerin bu semptomu yaşama olasılığı daha yüksektir.
- Kusma: Birçok kişi arada sırada boşluklarının ağrıdığını bildirmiştir. Çoğunlukla, bu tür böbrek ağrısı vücudun bir tarafında dayanılmaz hâle gelir. Herkes hayatında en az bir kez, boşluk ağrısı yaşayacaktır, ancak düzenli ise doktorunuzu ziyaret etmek için beklememelisiniz. Bu ciddi bir tıbbi sorunun kaynağı olabilir.
- Ağızda Oluşan Metal Tadı: Uremia, kanınızda bulunan bir atıktır. Bu, dilinizin tadını metal gibi yapar ve ağız kokusuna neden olur. Böbrek hastalıkları olan insanlar bu tür problemleri yaşarlar.
- Şişme: Vücudunuzun ekstra sıvılardan kurtulması gerekir. Böbrek hastalığı olan bir kişi genellikle ayak bileklerinin, yüzlerinin, ayaklarının veya ellerinin şiştiğini görür. Bunun nedeni böbreğin fazla sıvıları atamamasıdır.
- Soğuk Ter: Anemi yaşayan bir kişi, sıcak bir odada otururken bile üşür. Bu, doktora mümkün olan en kısa zamanda gitmeniz gereken acil bir durumun göstergesidir.
- Konsantrasyon Eksikliği: Böbrek hastalığından enfekte olan insanları görmüşsünüzdür. Bir şeye konsantre olmaları oldukça zordur.
- Sırt Ağrısı: Böbrek sorunlarınız varsa, sırt ya da bel ağrınızın olması büyük bir olasılıktır. Sırt ağrısı genellikle sırt yaralanması veya diğer hastalıklar gibi diğer birçok nedenden kaynaklanabilir ancak bel ağrısına sahipseniz, böbrek hastalığınızın olduğuna dair en önemli kanıtlardan birine sahipsiniz demektir. Eğer ağrı 1 haftadan uzun sürerse, doktorunuza başvurun.
- Kurdeşen: Böbrek sorunlarınız olduğunda, alerjik reaksiyonlar göstermeniz de oldukça yaygındır. Atık maddeler böbrek tarafından düzgün bir şekilde temizlenemez. Bu sıvılar, çeşitli döküntüler içeren ciddi cilt reaksiyonlarına neden olabilir.
- İşeme Değişiklikleri: Bu, böbrek ağrısı veya böbrek hastalıklarının ana göstergesidir. Mesanenizi boşalttıktan sonra aşağıdaki maddeleri çok dikkatli bir şekilde gözlemleyin.
- Geceleri sıklıkla idrar yapmak için uyanırsanız. Bu sadece böbrek problemi için kötü bir işaret olmasa da, genel sağlığınız için de çok zararlıdır.
- Sık sık idrara çıkma veya dayanılmaz idrar basıncı eğiliminiz varsa. Mesane enfeksiyonu veya prostat kanseri gibi diğer hastalıklardan muzdarip olma olasılığınız vardır.
- İdrarınız köpüklü görünüyor veya idrarınızda kabarcıklar görüyorsanız.
- İdrar enfeksiyonu yaşarsanız veya normal günlere nazaran çok daha az miktarda idrar yaparsınız.
- İdrar renginiz çok koyuysa. Farklı belirti ve bulgular için idrar renk tablosuna bakabilirsiniz.
- İdrarınızda kan görürseniz.
- İdrar yaparken yoğun bir baskı hissederseniz.
- İdrar yaparken zorluk çekiyorsanız.
- Erektil disfonksiyon yaşayabilirsiniz.
3. Evre Böbrek Yetmezliği Yaşam Beklentisi Hakkında Bilmeniz Gerekenler
3. evre böbrek yetmezliği yaşam beklentisi hakkında endişelenmenize gerek yoktur. Hastalık erken evrede veya evre 3A’da tespit edilirse, durum tersine çevrilebilir. Yani, böbreğinize daha fazla zarar vermeyi önleyebilir ve basit beslenme alışkanlıkları ile böbreklerinizin kalitesini artırabilirsiniz.
Teşhis
Erken evre teşhis edildiğinde böbrek yetmezliği olasılığı azalır. İnsanlar genellikle uyarıları kulak arkası eder ve koşullar bu yüzden her geçen gün daha da kötüleşir. Teşhisi doktorunuz tarafından cinsiyetinize, belirtilerinize, yaşınıza vb. olgulara bağlı olarak konulacaktır. Genel testler şunları içerir:
- İdrar RE, İdrar Kültürü vb. idrar testleri
- Kreatinin testi veya GFR testleri gibi kan testleri
- Kan basıncı testleri
- Böbrek görüntüleme
- CT tarama
- Böbrek biyopsisi
Böbrek Yetmezliğinin Önlenmesi
Böbrek yaşam kalitenizi uzatmak için sağlıklı bir yaşam tarzına uyum sağlamanız gerekmektedir. Bunun için;
- Çok sayıda yeşil sebze veya bezelye, fasulye ve tam tahıllı gıda maddeleri gibi karmaşık karbonhidrat alımını artırmak.
- Tuzlardan mümkün olduğunca kaçınmaya çalışın.
- Günlük sıvı tüketiminizi artırın.
- Şekerli alkolsüz içecek böbrekler için çok zararlıdır, bu nedenle onları tüketmeyi en aza indirmek daha iyidir.
- Vücut yapınızı ve kilonuzu düzenleyin.
- Kan basıncınızı sürekli kontrol edin.
- Stresten uzak durun. Stres, böbreklerinizin sağlığını önemli ölçüde etkileyebilir.
- Diyabet hastasıysanız, karbonhidratları ve şeker alımını azaltmanız gerekebilir.
- Ayrıca, kalsiyum yönünden zengin besinler böbrekleriniz için zararlıdır, kalsiyum yönünden zengin ürünlerin veya yiyeceklerin alımını en aza indirmeye çalışın.
- Böbrek durumunuza bağlı olarak, zaman zaman düşük protein ve sodyum diyetinden kaçınmanız veya almanız istenir.
- Kemik hastalıklarını ve diğer sorunları önlemek için doktorlarınız düşük fosfor alımını önerebilir.
- İlaçlar böbrek durumunuza göre verilecektir. Bu nedenle, 3. evre böbrek hastalığına yakalanan bir kişinin tekrar normal hâle gelmesi mümkündür.
