HGB Nedir? HGB, yani bilinen terimi ile hemogoblin, kanda demir molekülü içeren kırmızı kan hücrelerinde bulunan kompleks bir proteindir.
HGB’nin temel fonksiyonu, akciğerlerden tüm vücut dokularına oksijen taşımaktır. Hemoglobin içindeki demir molekülü, alyuvarların normal şeklini korumasına yardımcı olur. Kısaca hemoglobin bir hamal olarak işlev yapar.
HGB, Hemoglobin Yapısı Nasıldır?
Demirli bir pigment olan hemoglobinin % 94’ü globin adı verilen bir proteinden, % 4’ü ise demirli olan “Hem” grubundandır. ‘Hem’ ve dört ‘globin’ zinciri birleşerek, hemoglobini oluşturur. Metalloporfirinler grubundan olan hem, hemoglobinde bulunan demirli-porfirin proteindir. ‘Hem’ başlıca kemik iliği ve karaciğerde sentezlenir. Hemoglobinin protein kısmını teşkil eden globinin kodlandığı genlerin alfa, beta, gama ve delta gibi farklı çeşitleri vardır. Farklı globin zincirlerinin farklı kombinasyonlarından, farklı hemoglobin çeşitleri üretilir.
Hemoglobin Sentezi Nedir?
Hemoglobin içeren bir alyuvarın ömrü ortalama 100-120 gündür. Yaklaşık olarak her gün 250 milyar alyuvar ömrünü tamamlar ve parçalara ayrılır. Her gün 250 milyar kırmızı kan hücresinin içindeki hemoglobinin de görevi bu şekilde sona erer. Bu durum, vücudun oksijen gereksiniminin sürekli karşılanabilmesi için her gün aynı sayıda hemoglobin molekülü ve kırmızı kan hücresi üretilmesini gerektirir. Vücutta her gün yıkıma uğrayan hemoglobin miktarını yerine koymak üzere yaklaşık 5-6 gram hemoglobin sentez edilir. Dalakta parçalanma ile eritrositlerin hemoglobin maddesi yıkılır ve açığa çıkan demir yine eritrositlerin hemoglobinin sentezinde kullanılmak üzere kemik iliğine gönderilir.
HGB Testi Nasıl Yapılır?
HGB, hemoglobin olarak rutin yapılan tam kan sayımı (CBC) testinin dahilinde ölçülür. Tam bir kan sayımı, genel olarak doktorların istediği en bilinen testlerden biridir. Hastadan alınan tüpte kan örneğinin kırmızı kan hücrelerinden hemoglobin salınması için kimyasal olarak otomatik makinelerde yapılır. Serbest bırakılan hemoglobin daha sonra kimyasal olarak siyanür ile birleşerek ışığı emen bir bileşik oluşturur. Burada absorbe edilen ışık miktarı ölçülür ve bu ölçüm doğrudan kişinin kanında ne kadar çok hemoglobin bulunduğu ile ilişkili olarak değerlendirilir.
HGB için kabul Edilen Normal değerler nedir?
Hemoglobin: 14-18 g/dL (erkek); 12-16 g/dL (kadın)
Hemotokrit: % 42-52 (erkek); %36-46 (kadın)
Çocuklarda hemoglobin konsantrasyonu için kabul edilen referans aralıklar aşağıdaki gibidir:
Doğum: ortalama 16.5 g / dL (-2SD: 13.5 g / dL)
1-3 gün: ortalama 18.5 g / dL (-2SD: 14.5 g / dL)
1 hafta: ortalama 17.5 g / dL (-2SD: 13.5 g / dL)
2 hafta: ortalama 16.5 g / dL (-2SD: 12.5 g / dL)
1 ay: ortalama 14.0 g / dL (-2SD: 10.0 g / dL)
2 ay: ortalama 11.5 g / dL (-2SD: 9.0 g / dL)
3-6 ay: ortalama 11.5 g / dL (-2SD: 9.5 g / dL)
0.5-2 yıl: ortalama 12.0 g / dL (-2SD: 11.0 g / dL)
2-6 yaş: ortalama 12.5 g / dL (-2SD: 11.5 g / dL)
6-12 yaş: ortalama 13.5 g / dL (-2SD: 11.5 g / dL)
12-18 yaş kadın: ortalama 14.0 g / dL (-2SD: 12.0 g / dL)
12-18 yaş erkek: ortalama 14.5 g / dL (-2SD: 13.0 g / dL)
Referans aralıkları kan tahlilinin laboratuvara, kullanılan aletlere ve yöntemlere göre değişiklik gösterebilir.
HGB Düşüklüğü Ne Demektir?
HGB, hemoglobin düşüklüğü, kişinin hemoglobin seviyesi ölçülürken, yaş ve cinsiyete göre kabul edilen sınırların altında kalmasıdır. Düşük hemoglobin değeri ise sıkça kullanılan bir diğer terim olarak anemi olarak bilinir. Aneminin en blinen nedenlerinden bazıları ise şunlardır:
- Beslenmeden kaynaklanan eksiklik (demir, folik asit veya vitamin B 12 eksikliği)
- Gastrointestinal kan kaybı (ülser, kolon kanseri)
- Böbrek rahatsızlıkları
- Kan kaybı (travma veya ameliyat nedeni ile)
- Sık sık yaşanan burun kanamaları
- Şiddetli adet kanamaları
- Kızıl Kan hücresi sentezi problemleri (kemik iliği bozuklukları, orak hücre anemisi gibi genetik bozukluklar)
- Kemoterapi veya radyasyon tedavisi nedeni ile kemik iliği baskılanması
HGB Yüksekliği Ne Demektir?
HGB yüksekliği, kan tahlilinde kanda ölçülen hemoglobin düzeylerinin kişinin yaş ve cinsiyetine göre kabul edilen sınırların üzerinde olması durumudur. Diğer bilinen adı da plisitemidir. Yüksek hemoglobin düzeylerinin nedenleri ise şunlardır:
Akciğer hastalığı (amfizem, KOAH)
Kanser türleri
Sigara ve tütün içmek
Kemik iliği hastalıkları
Karaciğer rahatsızlıkları
Kalp yetmezliği
Sporcuların performans arttırıcı ilaçlar kullanması
Dehidrasyon
Dikkat edilmesi gereken bazı özel durumlar da bulunur.
-Gebelik esnasında Hgb, kan yoğunluğundaki artış nedeniyle hafif derecede düşük olabilir. Bu durum normal olarak kabul edilir.
–Yüksek irtifa yerleşim alanlarında yaşayan kişilerde Hgb değerleri her zaman daha yüksektir.
-Bazı ilaçlar Hgb değerlerini artırabilirler (Gentamisin, metil dopa).
-Bazı ilaçlar Hgb değerlerini azaltabilirler (antibiyotikler, antineoplastik ajanlar, aspirin, indometazin, rifampin ve sulfonamidler)
HGB A1c Testi Nedir?
HGB A1c testi, kişinin hemoglobin A1c seviyesini belirler. Bu seviye yaklaşık 3 aylık bir süre boyunca bir kişide meydana gelen yaklaşık glikoz seviyesinin ortalama bir ölçüsüdür. Hemoglobin A1c ayrıca glikatlanmış hemoglobin olarak da bilinir; kan dolaşımında hemoglobinin glikoza maruz kalması üzerine yapılan bir hemoglobin formudur.
Hgb A1c testi, kan şekeri arttıkça, şekerin daha fazla olması ile hemoglobine bağlandığına ve daha fazla glikozlanmış hemoglobin oluştuğuna dayanır.
Hgb A1c konsantrasyonu, yaklaşık 3 ay boyunca kandaki ortalama glikoz miktarı ile ilişkilidir. Normal hemoglobin A1c miktarı yaklaşık% 4 -% 5.9 aralığındadır.
% 6’lık hemoglobin A1c, 3 ay boyunca 135 mg / dl’lık bir ortalama glikoz seviyesi ile bağlantılıdır.
Hemoglobin Düşüklüğünün Belirtileri Nelerdir?
Orta derecede Hgb değeri düşük olan anemi rahatsızlığı olan kişiler kendilerini sürekli halsiz ve yorgun hisseder. Sıklıkla baş ağrıları da olabilir. Dikkat eksikliği ve odaklanmada da sorun yaşarlar.
Hemoglobin çok düşük olduğu zaman hayati organlara yeterince oksijen taşınmadığı için hasta nefes darlığı, nabızda artış, kalpte zorlayıcı çarpıntı ve göğüs ağrısı hisseder.
Deride solgunluk yıpranma, diş etleri ve tırnaklarda renk solukluğu ve nedeni belirsiz kesik ve kanamalar
İlerleyen saatlerde gün içinde kol ve bacaklarda şişkinlikler, ayaklarda ağrı
Hızlı kalp atışı. Kalp, hemoglobin yetersizliği sebebiyle daha fazla çalışarak bu durumu aşmaya çalışır ancak bu şekilde de çabuk yorulur.
HGB Yüksekliği ya da Düşüklüğü Nasıl Tedavi Edilir?
Tam kan sayımı tahlili sonucunda kanda hemoglobin değerleri yüksek ya da düşük çıkarsa, bu durumun nedeninin belirlenmesi ve de tedavi edilmesi gerekir. Öncelikle doktorunuzun bu HGB bozukluğunun altında yatan nedeni araştırması gerekir. Bu kan değeri bozukluğuna neyin neden olduğu kesin olarak teşhis edildiğinde de doktorunuz sizi ilgili birime yönlendirecektir, bu şekilde de hemen tedaviye başlanmalıdır.
