Neden bazı insanlar daha uyumlu ve sakinken, bazıları daha çabuk öfkelenir? Neden bazıları daha girişken ve korkusuz hareket ederken, bazıları çekimser kalır ve kolay endişelenir? Bazı kimseler iletişim kurmakta hiç zorlanmazken, bazılarının büyük bir çaba vermesi gerekebilir.
Enneagram Yunanca enne (dokuz) ve gram (nokta) kelimelerinin bir araya gelmesiyle oluşan ‘dokuz nokta’ anlamındaki Enneagram, dokuz farklı kişilik tipini ortaya çıkaran güçlü, isabetli ve dinamik bir sistemdir.
Enneagram, kişinin doğumundan itibaren tüm yaşamında ortaya çıkan duygu, düşünce ve eylem tarzlarının tümünü açıklayan ve beraberinde gelişim perspektifi sunan bir kişilik modelidir.İnsanın doğuştan getirdiği temel psikolojik çekirdeğin üzerinde şekillenen kişiliği tanıma ve yorumlama olanağı sağlar.
- İnsanların aynı olaylara neden farklı tepkiler verdiğini düşündünüz mü hiç?
- Eşinizi, arkadaşınızı, çocuğunuzu bile anlamakta zorlandığınız oluyor mu?
Neden bazı insanlar daha uyumlu ve sakinken, bazıları daha çabuk öfkelenir? Neden bazıları daha girişken ve korkusuz hareket ederken, bazıları çekimser kalır ve kolay endişelenir? Bazı kimseler iletişim kurmakta hiç zorlanmazken, bazılarının büyük bir çaba vermesi gerekebilir.
- Bazen kendinizi bile anlamakta güçlük çektiğiniz, tepkilerinize anlam veremediğiniz oluyor mu?
- Temel arayışınızı, arzu ve korkularınızı, motivasyon biçimlerinizi, dikkatinizin yöneldiği alanları, imkan ve potansiyelinizi bilmek ister miydiniz?
- Bu bilgi kendinizi, çevrenizdeki insanları ve ilişkilerinizi daha doğru bir şekilde yorumlama yeteneği sağlamaz mıydı?
İşte Enneagram, tüm bunları anlamanızı sağlayacak bir kişilik modelidir.
Enneagram’ın Tarihçesi
İnsanlık tarihi kadar eski olduğu düşünülen Enneagram’ın izlerine, eski Yunan felsefesinde, sufizmde ve bazı mitolojik metinlerde rastlanmaktadır. 1910’lara kadar sözlü aktarımla gelen bu bilgi, kismı olarak ilk kez G. I. Gurdjieff tarafından daha geniş kitlelere duyurulmuştur.
Sonrasında Bolivyalı Oscar Ichazo 1960’lardan itibaren Enneagram’ı kurucusu olduğu Arica Okulu’nda anlatmaya başlamış, 1970’lerin başlarında ise Şili’li psikiyatr Claudio Naranjo ve yaklaşık kırk kişiden oluşan bir gruba da bu bilgiyi aktarmıştır.
Psikiyatr olan Claudio Naranjo, edindiği bu Enneagram bilgisini, sahip olduğu psikiyatri uzmanlığıyla zenginleştirerek, bunu modern psikoloji alanına kazandırmıştır. Özellikle Enneagram tiplerinin temel arzu ve arayışlarına vurgu yapmış bunun yanısıra kişilik bozukluklarını bu model üzerinden yorumlamıştır.
Bu kişilik tiplerini bilimsel olarak belirlemek ve ölçmek amacıyla Thomas Zinkle (1974), Jerome P. Wagner & R. E. Walker (1981) ve Don Richard Riso & Russ Hudson’ın (1999) çalışmaları önemlidir. Enneagram Modeli temelinde geliştirilen, Riso ve Hudson’un kişilik envanteri 10 milyonu aşkın kişi tarafından uygulanmıştır. Enneagram ayrıca gerek MBTI gerek Beş Faktör Modeli ile karşılaştırmalı bilimsel çalışmalara konu olmuştur.
Günümüzde nörobiyoloji, terapi, kişilik bozuklukları, rehberlik ve eğitim, iş dünyası ve liderlik bağlamında bir çok bilimsel çalışma ve teze konu olmaya devam etmektedir.
