Kemik erimesi bilinen genel yargının aksine bir yaşlılık hastalığı değil. Kemik sağlığı çocukluktan, hatta anne karnından başlıyor. Peki sessiz ilerleyen, belirtileri geç fark edilen kemik erimesi tıp dilinde osteoporoz hastalığı nedir, nasıl tedavi edilir?
Osteoporoz her yaşta görülen bir hastalıktır. Osteoporoz kemik yoğunluğunda azalma, yani kemik kitlesi kaybı ve beraberinde kemik yapısında bozulmayla seyreden ilerleyici bir sorun. Osteoporoz, kemik iskeletinin zayıflamasına, kemiklerin kırılma riskinin artmasına sebep oluyor. Hastalık neticesinde küçük travmalarla kalça, el bileği ya da omurga kırıkları, uzun vadede de boy kısalığı ve kamburlaşma, sırt ve bel ağrıları ortaya çıkıyor.
SİGARA İÇENLER RİSK ALTINDA
Çocukluk çağından itibaren giderek artan kemik kütlesi, genç erişkin yaşlarda tepe noktasına ulaşır. Buna ‘doruk kemik kütlesi’ denir. Doruk kemik kütlesini etkileyen faktörlerin başında, genetik özellikler gelir. Ailesinde osteoporoz bulunanların daha dikkatli olması gerekir. Cinsiyet ve büyüme hormonları da hastalığın gelişmesinde etkilidir. Risk faktörleri arasında, fiziksel aktivite eksikliği ve sigara en üst sıralarda yer almaktadır. Kronik hastalıklar, kullanılan bazı ilaçlar ve özellikle 16-18 yaşlarda yetersiz kalsiyum alınmasının, diğer faktörler arasındadır.
TİPİK BELİRTİSİ YOK
Hastalığın tipik bir belirtisi yok. Kemikler ve kaslarda, özellikle sırt bölgesinde ve belde ağrı olabiliyor. Yük taşıyan omurlarda çökme kırıkları ortaya çıkabiliyor ve bazen çok şiddetli ağrı görülürken, bazen farkına bile varılamayabiliyor. Bu tür çökme kırıkları boy kısalmasına, kamburluğa, kronik ağrı ve sızılara yol açabiliyor.
TEŞHİS İÇİN KEMİK ÖLÇÜMÜ
Osteoporozun teşhisi için kullanılan yöntem kemik yoğunluğu ölçümü. Ayrıca kalsiyum düzeylerinin ölçülmesi ve diğer bazı hormonların D vitamini seviyelerinin tetkik edilmesi gerekebiliyor.
YETERLİ KALSİYUM ŞART!
Osteoporoz önlenemese bile kontrol altına alınabilen bir sorun. Beslenme ve tedavi ile çok iyi sonuçlar alınıyor.
Osteoporozdan korunmanın en doğru yolu kalsiyum desteği almak. Süt, yoğurt ve peynir tüketimi önemli. Her gün 15 dakika güneşte kalın. D vitamini de kemik erimesini önlemede etkili. Ancak güneş ışınlarının yeryüzüne dik gelmediği saatlerde bunu yapmaya dikkat edin. Bazen yalnızca yiyeceklerle alınan kalsiyum yeterli olmayabilir, o zaman vitamin desteği de almak gerekiyor.
Kalsiyum öğünlerle beraber alındığında daha iyi emiliyor. Günde bir defada değil, bölünmüş dozlar şeklinde 500–600 mg olarak günde iki veya üç kez alınması tavsiye ediliyor. D vitaminin günde tek doz 400 ünite alınması yeterli bulunuyor. Daha yüksek dozlara doktorunuz karar veriyor.
HAREKET EDİN KEMİKLERİNİZ KAYBETMEYİN
Kemik erimesini önlemek için düzenli egzersiz yapın. Düzenli fiziksel aktivite kemiklerimizi güçlü tutmaya ve kemik erimesi oranını düşürmeye yardımcı olur. Yapacağınız egzersizler koşma, yürüme ve merdiven inip çıkma gibi basit olabilir. Yeter ki hareket edin! Ancak kemik erimeniz varsa egzersiz yaparken daha dikkatli olmalısınız çünkü kemikleriniz kırılmaya daha yatkındır. Yoga, yürüme, esneklik egzersizleri ve aerobik yapabilirsiniz.
HER 4 KADINDAN 1’İNDE VAR
Menopozdan sonra her 4 kadından biri kemik erimesi ile karşı karşıya kalıyor. Pek çok kadının bir kırıkla karşılaşıncaya kadar hastalığı fark etmediğini belirten uzmanlar, geliştirilen yeni yöntemler sayesinde, osteoporozun tedavi edilebilir olduğunu söylüyorlar. İngiltere’de yapılan 549 kemik erimesi olan kadının incelendiği bir araştırma, “alendronat” etken maddeli ilaçların hastalığa bağlı kırıkları yarı yarıya azalttığını kanıtladı.
ERKEKLER DE BU DERTTEN MUZDARİP
Kemik erimesi erkekleri de vuruyor. Tıpkı meme kanseri gibi osteoporozun da erkeklerde kadınlara oranla çok daha seyrek görüldüğü en azından daha hafif seyrettiği doğrudur ve bunun birinci nedeni erkeklerin kadınlar gibi menopoza girmemeleridir. Ancak yine erkeklerin 40 yaşından sonra mutlaka kemik yoğunluğu ölçümü yaptırmalıdır.
SİYAH ÇAY VE SOĞAN KAYBI ÖNLÜYOR
Siyah çay oksit giderici özelliğiyle kemiğin kalınlığındaki kaybı önlüyor. Çayda bulunan TF-3 adlı maddenin etkisi kemikleri yeniden güçlendiriyor. Kemik erimesinin bir diğer doğal düşmanı ise soğan. Uzmanlar tarafından hastalığın en etkin ilacı olarak görülen soğanda bulunan ve ‘GPCS’ adı verilen bileşim, kemikleri güçlendiriyor ve kemik erimesini önlemede faydalı oluyor.
