Nootropics beynin daha güçlü çalışmasını sağlayan, hafızayı kuvvetlendiren, zihni açan, dikkatinizi toplamanızı sağlayan ilaçlardır.
Peki siz reçetesiz bir ilaçla kendinizi daha akıllı hâle getirebilseydiniz ne olurdu? Çevrimiçi ve beslenme mağazalarında satılan birkaç akıllı ilaç (nootropik) tam da bunu yaptığını iddia ediyor ve sosyal medyada ve bazı forum sayfalarında kullanıcılar sürekli olarak nootropiklerin sayısız faydalarından bahsediyorlar. Aslında bu konu biraz da “Limitless” filmini ya da dizisini anımsatıyor öyle değil mi?
Peki ama bu haplar daha çok ne gibi durumlarda kullanılıyor? Bunun cevabı, bu haplar genellikle dikkat eksikliği bozukluğunu (ADD) tedavi etmek için kullanılan reçeteli bir ilaç olan Adderall’a bir alternatif olarak pazarlanmaktadır. Beyinsel işlevi kuvvetlendirmek için var olan bu takviyeler, artık beyninizi ve hafıza gücünüzü artırmak için oldukça popüler bir hâle gelmiş durumdalar.
Ancak şu ana kadar yazdıklarımız sizler için pek bir şey ifade etmediyse eğer, yazımızın devamını dikkatlice okumanızı tavsiye ederiz çünkü bu yazımızda nootropicslerin yararları, yan etkileri ve çözümlerini sizler için dikkatlice araştırmaya çalıştık ve bu başlıkları çıkardık;
- Nootropiğin Faydaları
- Anahtar Vitaminler ve Şifalı Bitkiler
- Beyin Hasarıyla İlgili Faktörler
- Nootropik Yan Etkiler
- Çareleri
Haydi gelin şimdi sizlerle birlikte nootropics nedir, ne değildir birlikte inceleyeyim…
Nootropics Nedir? Faydaları Nelerdir? Nootropics Doğal Yollar Elde Edilirmi?
Nootropics, beynin yaşlanmasını yavaşlatır ve aşağıdaki bazı faydaları sağlar;
Asetilkolin hafıza kimyasalıdır ve yaşlandıkça azalır. Bazı Nootropicsler, beyinnin asetilkolin seviyelerini yükseltebilirler.
Beyne kan akışını artırır böylece daha fazla oksijen sağlanır ve tüm beyin hücreleri daha fazla beslenir.
Nootropicisler, beyin iltihabını azaltmaya ve sinir impuls iletimini geliştirmeye yardımcı olur (beyin elektriksel bir organ olduğu için beyin içindeki sinir uyarılarının birbirleriyle iletişim kurması için elektriksel iletimi).
Nootropicsler, sinir hücrelerinin akışkanlığını koruyabilir, böylece sertleşmezler, katılaşmazlar ve işlevlerini durdurmazlar.
60 yaşından sonra hepimizde meydana gelen atrofiyi veya beynin büzülmesini önleyebilecek ve hatta yavaşlatabilecek bazı vitaminler ve takviyeler vardır.
Nootropiklerin ortak faydalarını okuduk. Şimdi size bu etkili vitaminlerin isimlerini ve beyninizin sağlığından nasıl sorumlu olduklarını aktarmaya geldi sıra.
Beyin Güçlendirici Anahtar Vitaminler ve Şifalı Bitkiler
1. B Vitaminleri
Belirli dozlarda folik asit, B6 vitamini ve B12 vitamini gibi bazı B vitaminlerinin, yaşlandıkça ortaya çıkan beynin atrofisini yavaşlattığını göstermiştir. B vitaminleri, depresyonu önlemek ve ruh hâlinizi sabit tutmak için gerekli olan beyin kimyasallarını üretmek için de gereklidir.
2. E Vitamini
Bu antioksidan, beyindeki serbest radikal hasarını önlemeye yardımcı olur. Çalışmalar, Alzheimer hastalığı olan kişilerde, belirli seviyelerde yüksek dozda E vitamini alırlarsa, bunun aslında hastalığın ilerlemesini yavaşlatabileceğini göstermiştir. E vitamini, yüksek dozlarda antioksidan ile birlikte alzheimer ilaçlarını kullanan kişiler için en iyisidir.
3. Omega-3
Omega-3 yağ asitlerinin beyne kan akışını iyileştirdiği, sinir iletimini artırdığı ve deneysel bir seviyede, Alzheimer hastalarının ayırt edici bir özelliği olan beta-amiloid plakının oluşumunun engellenmesine yardımcı oldu. Kanında ve beyninde daha fazla omega-3 yağ asidi bulunan kişilerin alzheimer hastalığına yakalanma risklerinin daha düşük olduğu bulunmuştur.
4. Bitkisel Faktörler
CDP kolin, Bacopa Monnieri ve fosfatidilserin, beyindeki asetilkolin seviyelerini yükseltebilecek bitkisel faktörlerden bazılarıdır. Tüm bu faktörlerin güzel bir kombinasyonuna sahip bir ek almak, 55 yaş ve üstü insanlar için gerçekten önemlidir ancak, beyin takviyeleri için doğru dozajları ve standart bitki sınıflarını bilmeniz de gereklidir.
Bellek kaybını, demansı ve hatta Alzheimer hastalarının erken aşamalarını önlemek ve mücadele etmek söz konusu olduğunda vitaminlerin büyük bir fark yaratabileceği doğrudur. Bu önemlidir çünkü örneğin alzheimer hastalığı, Amerika’da önde gelen 6. ölüm sebebidir. Bu vitamin ve bitkilerin tüketimi de önemlidir çünkü 55 yaşından sonra beyin, Asetilkolin adı verilen hafıza kimyasalını yeterli miktarda üretmeyi bırakır ve bu konuda proaktif bir şey yapmazsak hepimiz hafıza kaybına uğrarız. Ayrıca 60 yaşından sonra, beyin her yıl %1 ila %2 küçülmeye başlar.
Beyin Hasarıyla İlgili Faktörler Nelerdir
Öncelikle beynin içinde hafıza kaybı, bunama ve alzheimer hastalığı gibi bilişsel bozukluklara yol açan problem nedir bunu öğrenmemiz gerekir. Ancak bu soruyu cevaplamadan önce, yaşamınız boyunca beyninizin içinde neler olduğunu anlamanız gerekir. Yaşlanma sürecinin kendisi nedeniyle beyinde meydana gelen bazı şeyler vardır ve diyetiniz ve yaşam tarzınız da burada rol oynamaktadır. Yaşlanma faktörleriyle birlikte bu yaşam tarzı faktörleri ya bu problemler için riskinizi artırabilir ya da azaltabilir. Aşağıdaki faktörler genellikle bu tür bozukluklara yol açabilmektedir…
A) Serbest Radikaller
Serbest radikaller, hafıza kaybına katkıda bulunan en önemli faktörlerden biridir. Beyin metabolik olarak çok aktiftir ve oksijen yardımıyla üretilen çok fazla enerjiye ihtiyaç duyar. Sonuç olarak, herhangi bir zamanda vücudun oksijeninin %20’sini tüketebilir. Ne yazık ki, oksijen serbest radikaller ürettiğinden bunun bir dezavantajı var.
Örneğin, bir armut alın ve ikiye kesin. Armudun içi havadaki oksijene maruz kalacaktır. Armudun içinin yakında kahverengiye döndüğünü ve çürümeye başlayacağını göreceksiniz. Aynı şey, günden güne çok fazla oksijene maruz kalırsa beyinde de olur. Beyin hücreleri bu korozif etkiden zarar görür ve sonunda hasarlı sinir hücrelerine artık işlev göremeyecekleri noktaya ulaşır. Ne kadar uzun yaşarsanız, alzheimer ve parkinson hastalığına neden olabilecek daha fazla serbest radikal hasarına maruz kalırsınız. Serbest radikaller hasarı ayrıca multipl skleroz (MS) ve diğer bazı nörodejeneratif hastalıklara da neden olabilmektedir.
B) Asetilkolin
Yaşlandıkça, beyniniz yeterli miktarda asetilkolin adı verilen hafıza kimyasalını üretmeyi bırakır. Ayrıca, işleri daha da karmaşıklaştırmak için beyniniz artık bir zamanlar gençken olduğu gibi kolini emmez.
C) Beyin Enflamasyonu
Sağlıksız bir diyetiniz varsa bu alzheimer hastalığına bağlı beyin iltihabına neden olabilir. Ayrıca beyninizdeki arterleri de, kalbinizdeki arterleri tıkayabildiğiniz gibi tıkayabilirsiniz. Yağ ve kolesterol esas olarak sinir hücrelerine kan akışının tıkanmasına neden olabilecek bu durumlardan sorumludur. Bu hücreler artık ihtiyaç duydukları anahtar besinleri ve oksijeni alamazlarsa, işlevlerini durduracaklar ve sonunda öleceklerdir. Kan damarının bu tip tıkanması vasküler demansa neden olabilir.
D) Diğer durumlar
Kan şekeri seviyesi yüksek, aşırı kilolu kişilerin diyabetik olmaya eğilimli olduğunu biliyorsunuz. Kan şekeri düzensizlikleri ve daha yüksek insülin seviyeleri olan tüm bireyler, diyabetik olmayanlardan daha yaşlı oldukları için alzheimera yakalanma riski daha yüksektir. Çünkü, yüksek şeker ve insülin seviyeleri, beyindeki glikosilasyona neden olan bir tür şeker kaplama proteinlerinden etkilenir. Bu şeker proteinleri diğer beyin hasarlarından sorumludur ancak esas olarak bunama ve alzheimer riskinde artışla bağlantılıdır.
Nootropik Yan Etkiler Nelerdir
Ginkgo biloba, vinpoketin ve DMAE (Dimetilaminoetanol), aslında bazı zararlı etkilere sahip olduğu gösterilen nootropicslerin yaygın bileşiklerinden bazılarıdır. Bununla birlikte, en büyük endişe ginkgo biloba ve vinpocetine ile ilgilidir çünkü kanama bozukluklarına neden olabilirler. Ayrıca demans ve alzheimer hastalığının önlenmesi için bazı beslenme ve yaşam tarzı uygulamalarının çok önemli olduğunu bilmelisiniz. Dahası, nootropikler hafızanızı ve yaratıcılığınızı artıran bilişsel geliştiricilerdir ve CNS (merkezi sinir sistemi) uyarıcısı olarak çalıştıkça daha uyanık hissedersiniz. Bunun bir yan etkisi de var. Onları almaya ne zaman başlayacağınızı ve onları ne zaman bırakacağınızı iyi ayarlamalısınız. Bu uyarıcılar sizi daha iyi hissetmek için daha fazla almaya teşvik edecektir ancak beyniniz için nootropics talebini karşılamak sizi daha kötü duruma sokabilir. Çünkü er ya da geç bu haplara tamamen bağımlı olma olasılığınız vardır.
Beyin Güçlendirmenin ve Hafıza Bozukluklarının Çareleri Nelerdir?
Herhangi bir bilişsel veya hafıza bozukluğunuz olduğunu düşünüyorsanız eğer;
B1, B6, B12 vitamini, besin mayası ve balık yağında bulunan omega-3 gibi DHA yağları ile birlikte gelen nootropics alın.
İyi bir gece uykusu, bilişsel işlevinizi büyük ölçüde artırabileceğinden daha fazla uyuyun.
Bilişsel işlevi geliştirmek için etkili bir uygulama olduğu için aralıklı oruç tutmayı deneyin. Vücudunuzda, daha fazla beyin hücresi yetiştirmenize yardımcı olan aralıklı oruç tuttuğunuzda devreye giren belirli genler vardır.
Hipokampal, insülin direnciniz varsa yüksek ve düşük karbonhidrat diyeti arasında dengeleniyor çünkü çok fazla veya çok düşük karbonhidrat, beyin sisi ve ruh hâli değişimlerine yol açabilir.
Her sabah yarım saat yürüyün çünkü düzenli egzersiz bilişsel işlevinizi geliştirmeye yardımcı olur.
Peki, nootropicsler güvenli midir? Çoğu beyin nootropicsi şu anda “diyet takviyeleri” veya “araştırma kimyasalları” gibi kategoriler altında FDA onayı olmadan satılmaktadır çünkü bunların etkinliğini kanıtlayan yeterli kesin araştırma yoktur. Sonuç olarak, bu nootropiklerin nasıl yapıldığı ve hangi dozajlarda ne kadar zarar verdiğinin de kanıtı yoktur. Güvenli olmaları garanti edilemez, bu da beyin kimyanız için biraz tehlikelidir.
Örneğin, beyninize çok fazla glutamat sinyali vererek su basar ve nöronlarınız aşırı uyarılırsa bu, hücre ölümü ve hatta nöbetler gibi oldukça kötü yan etkilere yol açabilir. Ayrıca, birçok nootropics olan her türlü uyarıcı bağımlılık yapabilir ve uygun olmayan şekilde kullanıldığında büyük yoksunluk belirtilerine ve depresyona neden olabilir.
Ayrıca, bu ilaçların bazıları kısa vadede bilişsel ve hafıza üzerinde olumlu etkiler gösterebilir ancak uzun vadeli faydalarının kanıtı yoktur. Sağlıklı bir yaşam tarzı yaşamak, en iyi nootropicsleri ve vitaminleri almak, sağlıklı bir beyni korumak için en iyi seçim olacaktır.
