Anne ve babaların en çok okudukları, araştırdıkları ve kaygılandıkları konulardan bir tanesi çocuklarının dil gelişimidir.
Doğumdan itibaren (hatta bazı araştırmalar anne karnından itibaren dil gelişiminin başladığını gösteriyor 1 ) başlayan dil gelişimi, öğrenme sürecinin önemli bir parçasıdır.
Gelin adım adım dil gelişim süreçlerini inceleyelim:
• Dil becerisinin kazanılmasında okul öncesi dönem (0-6 yaş aralığı) önemli bir rol oynar.
• Yapılan araştırmalar, bebeklerin henüz 2 aylıkken öz bakım veren kişilerin konuştuğu dili, yabancı bir dilden rahatlıkla ayırabildiğini göstermektedir.
• Bebekler 2 ila 5 aylık olduklarında özellikle öz bakım veren kişilerle sosyal iletişime geçerken durumdan hoşnut olduklarını anlatan sesler çıkarırlar. 5 ve 8 aylar arasında artık bebeğinizin sesli ve sessiz harfleri kullanarak tek heceli sesler çıkardığına şahit olabilirsiniz.
• Bebeğinizin anlaşılır ilk kelimeleri ortalama olarak 12 aylıkken ortaya çıkar. 18 aylık bebeklerin ortalama 40 kelimelik bir kelime haznesinin olması beklenirken, 2 yaşındaki bebeklerde bu sayı 200’e çıkar 1. 18 aylık bir bebeğin 2 yaşında olabilmesi için geçen 6 aylık bir süreçte kelime haznesinin ne kadar hızlı arttığını düşünürsek; bebeklerle bolca konuşmanın ve onlara kitap okumanın dil gelişimi açısından önemini görebiliyoruz.
• Bizler yeni bir yabancı dil öğrenirken nasıl ki “Anlıyorum, ama konuşmakta sıkıntı çekiyorum” cümlesini sıkça kuruyorsak; bebekler de konuşmaya başlamadan çok daha önce kendilerine söylenen kelimeleri ve cümleleri anlarlar. Bu yüzden “Nasılsa anlamaz” diye düşünerek bebeğinizle konuşmaz veya ona durumlar hakkında açıklama yapmaktan kaçınırsanız, çocuğunuzun dil gelişimi yavaşlayabilir.
• Bebekler 2,5 yaşına geldiklerinde ortalama 200 kelimelik, 3,5 yaşında ise ortalama 1000 kelimelik sözcük dağarcıkları olur. 4.5 yaşına gelen bir çocuğun artık düzgün cümlelerle kendini ifade etmesi beklenir 4 .
Çocuklarımızın dil gelişimine katkıda bulunmak istiyorsak onlarla birebir vakit geçirmek çok önemlidir. Çocuğunuza onun yaşına uygun resimli kitaplar okuyabilir, o masalda nelerin olup bittiği, karakterlerin neler yaptığı hakkında konuşabilirsiniz. Çalışan anne babalar, akşam eve geldiklerinde günün nasıl geçtiği hakkında ısrarcı olmadan sorular sorabilir, kendi günlerinin nasıl geçtiğini çocuklarına anlatabilir. Unutmayalım ki, çocuklar birçok şeyi ebeveynlerini model alarak öğrenirler. Evde kendini ifade eden, çocuğuyla konuşmaktan keyif alan anne-babaların çocukları da sözel olarak kendini ifade etme çabası içinde olacaktır.
Eğer çocuğunuzun dil gelişimi sürecinde bazı aksamalar olduğunu düşünüyorsanız, durumun gelişimsel ve psikolojik olarak değerlendirilmesi için bir uzmana başvurmanız faydalı olacaktır.
Referanslar:
1) Bee H (1992) The development of language, The Developing Child. 7. Baskı, Harper Collins College Publishers, s. 295-336.
2) Mehler J, Jusczyk P, Lambertz G ve ark. (1988) A precursor of language acquision in young infants. Cognition, 29: 143-178.
3) Paul R, Baker L, Cantwell DP (1996) Development of communication.Child and Adolescent Psychiatry, M Lewis (Ed), USA,William & Wilkins, s. 191-192.
4) Karacan, Elvan (2000). Çocuklarda Dil Gelişimini Etkileyen Faktörler. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi, Temmuz 2000.
