Kolajen vücudumuzda en çok bulunan proteindir. Vücudumuzdaki ölü cilt hücrelerinin değiştirilmesine ve cildimizin sağlamlığını artırmaya yardımcı olur. Kolajenler, vücudumuzda kemiklerde, kaslarda, tendonlarda, bağlar ve diğer bağ dokularında bulunan ana proteinlerdir.
Şu ana kadar 28 farklı kolajen tipi tanımlanmıştır ve bunlardan insan vücudunda bulunan en çok tip 1, 2 ve tip 3 çeşitleridir. Bu kolajen tipleri vücudumuzdaki toplam kolajen miktarının %80 ila %90’ını oluştururlar.
- Tip 1 ve tip 3 cildimizde ve kemiklerimizde,
- Tip 2 eklemlerimizde bulunur.
Daha önceki yazımızda kolajen hakkında detaylı bilgileri aktarmıştık. Bu yazımızda ise, kolajen takviyelerinin bilimsel kanıtlara göre faydaları ve formlarından bahsedeceğiz.
Kolajen Takviyeleri Formları
Bildiğiniz üzere insan vücudu kolajen üretebilmektedir. Ancak cilt elastikiyetini (esnekliğini) artırmak, eklem sağlığını geliştirmek, kas inşa etmek, yağ yakmak ve daha fazlası için kolajen takviyeleri pazarlanmaktadır.
Çoğu kolajen takviyesi esas olarak hayvanlardan elde edilmektedir (inek ve balık gibi).
Piyasada bulunan kolajen takviyelerinin bileşimi değişkenlik gösterse de esas olarak, kolajen tip I, kolajen tip 2, kolajen tip 3 olarak veya bu 3 tip kolajenin karışımı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kolajen tiplerine ek olarak 3 ayrı formda daha karşımıza çıkabilmektedir. Bunlar;
- Jelatin; bu kolajen tipinde sadece kısmen amino asitlere yer verilmektedir.
- Çiğ; bu kolajen tipi ham veya doymamış formlardadır bu sayede kolajen proteini bozulmadan kalır.
- Hidrolize Kolajen; Kollajen hidrolizat veya kollajen peptitler olarak da bilinen bu form, amino asit adı verilen daha küçük protein parçalarına ayrılmıştır. Yapılan bazı araştırmalar sonucu, vücudumuzun, hidrolize kollajeni en verimli şekilde emebileceğini göstermektedir.
Ancak bu bilgiler sizi yanıltmasın çünkü tüm kolajen tipleri sindirim esnasında amino asitlere ayrılır ve daha sonra emilir. Vücudumuz ise ihtiyaç duyduğu kolajen veya diğer proteinleri oluşturmak için kullanılır.
Yukarıda söylediğimiz gibi vücudumuz kendi başına doğal yollardan kolajen üretebilmektedir yani aslında kolajen takviyeleri almanıza gerek yoktur ancak yapılan bazı çalışmalar sonucu kolajen takviyeleri almanın kolajen üretimini artırabileceğini ve benzersiz faydalar sağlayabileceğini düşündürmektedir.
Cilt Esnekliği İçin Kolajen Takviyeleri
Kolajenler cilt elastikiyetini (esnekliğini) artırmak için takviye olarak tavsiye edilmektedir. Hatırlayacağınız gibi birkaç tip kolajenden bahsetmiştik. Bu kolajenlerden tip 1 ve tip 3, cildimize güç ve esneklik sağlayan ana bileşenleri içinde barındırır.Vücudumuz doğal olarak kolajen üretse de, yapılan çalışmalar sonucu kolajen takviyesi almanınyaşlanan cilde katkıda bulunduğunu göstermektedir. Kolajen takviyesi almanın cildinizdeki kolajen seviyelerini artırabileceğini bu sayede kırışıklıkları azaltabileceğini ve cilt elastikiyetini iyileştirebileceğini göstermektedir.
- 8 hafta boyunca yapılan bir deneyde; 114 (orta yaşlı) kadına, günlük kolajen tip 1 uygulandı. Sonuç ise vücuttaki kırışıklık hacmini %20 azaltmaya katkı sağladı.
- 12 hafta boyunca yapılan bir deneyde; 72 (35 yaş ve üzeri) kadında günlük olarak kolajen tip 1 ve kolajen tip 2 uygulandı. Sonuç ise vücuttaki kırışıklık derinliğini %27 ve cilt nemliliğini %28 artırdı.
Eklemler İçin Kolajan Takviyeleri
Vücudumuzda kolaj tip 2 türü en çok kıkırdaklarımızda yer görev almaktadır. Eklemler arasında ise kıkırdak yıpranması yaygın bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Buna Osteoartrit (OA) denmektedir. Kıkırdak yıpranması genellikle dizlerde, ellerde ve kalçalarda iltihaplanmaya, ağrı, sertlik ve işlev kaybına yol açmaktadır.
Yapılan bazı çalışmalar kolajen tip 2’nin eklemler için faydasını gün ışığına çıkartmıştır. Bu çalışmalardan;
- 6 ay boyunca yapılan bir deneyde; günlük ham kolajen tip 2 uygulandı.
- Osteoartrit (OA) problemi olan bireylerde eklem ağrısını ve eklem sertliğinin azalmasına katkı sağladı.
10 hafta boyunca yapılan bir deneyde; günlük olarak kolajen tip 2 uygulandı. Osteoartrit (OA) problemi olan bireylerde eklem ağrısı, eklem sertliği ve eklem sakatlığı risklerini %38 oranında azalttı.
Kemik Sağlığı İçin Kolajen Takviyeleri
Kemiklerimizde en çok bulunan kolajen tipi; kolajen tip 1’dir. İnsanların genellikle yakalandığı bir kemik hastalığı olan osteoporoza karşı katkı sağladığı düşünülmektedir. Osteoporoz; kemikleri zayıflatır ve kırılma olasılığını artırır.
Kolajenin kemik sağlığına faydalarını araştıran bilim insanları yürüttükleri bir araştırma sonucunda aşağıdaki verileri elde etmişlerdir;
- 1 yıl boyunca günlük olarak kolajen takviyesi alan 131 postmenopozal kadının, omurga kemik yoğunluğunda %3 ve femurda yaklaşık %7 artış kaydedilmiştir.
Kas Geliştirme İçin Kolajen Takviyeleri
Vücudumuzda en çok bulunan protein tipinin kolajen olduğunu belirtmiştik. Kolajenler de, vücudumuzda kaslarda, tendonlarda, bağlar ve diğer bağ dokularında bulunan ana proteinlerdir. Tüm protein kaynakları ve takviyeleri gibi, kolajen takviyeleri de spor ile kombine edildiğinde kas büyümesini desteklemektedir.
- 3 ay boyunca yapılan bir deneyde; 53 (yaşlı) erkeğe hidrolize kolajen uygulandı. Bu süreçte kolajenler spor ile desteklendi. Kolajen alan kişiler ile kolajen almayan kişilere göre önemli ölçüde daha fazla kas kazanmıştır.
Kolajen Takviyelerinin Diğer Faydaları
Vücudumuzda bulunan en yüksek protein miktarı kolajen olduğu için takviye kolajen alımının da sayısız potansiyel faydası bulunmaktadır.
Aşağıda belirttiğimiz maddeler ise yapılan bazı araştırmaların olumlu sonuçları olarak karşımıza çıkmıştır. Araştırmalar devam ettiği için henüz kanıtlanmamıştır.
- Kilo kaybı
- Selülit
- Saç ve tırnak sağlığı
- Bağırsak sağlığı
Kolajen Takviyesinde Önerilen Dozajlar ve Yan Etkileri
Kolajen takviyelerinin vücudumuza pozitif etkileri bulunmaktadır. Kolajen takviyeleri kas geliştirme, kemik yoğunluğunu geliştirme, kırışıklıkları azaltma ve osteoartrit ile ilişkili eklem ağrısını hafifletme gibi olumlu etkiler göstermektedir.
Kas kütlesini artırma: Spordan sonraki 1 saat içinde alınan 15 gram kolajen kas kütlesinin artmasına fayda sağlayabilmektedir.
Kemik sağlığı için: 5 gram hidrolize kolajen, tek bir çalışmada 1 yıl sonra kemik yoğunluğunun artmasına yardımcı olmuştur. Ancak veri araştırmaları devam etmektedir.
Cilt kırışıklıkları için: 2.5 gram hidrolize kollajen tip 1, tip 2 ve tip 3 karışımı. 8 ila 12 hafta sonra içinde faydalarını göstermektedir.
Eklem ağrısı için: 6 ay boyunca günlük 40 mg ham tip 2 kolajen veya 10 hafta boyunca 2 gram hidrolize tip 2 kolajen. Eklem ağrısının azalmasında fayda sağlamaktadır.
Kolajen takviyeleri çoğu insan için güvenli olsa da bazı yan etkileri de görülmüştür. Bunlar şu şekilde karşımıza çıkmaktadır.
- Mide bulantısı
- İshal
Önemli Not: Kolajen takviyeleri bilindiği üzere genellikle hayvanlardan elde edilmektedir ve veganlar ve vejeteryanlar için uygun değildir. Bunlara ilaveten; balık gibi alerjenler içerebilmektedir. Eğer balığa alerjiniz varsa, içeriğinde balık olan kolajenlerden kaçınmak için lütfen tüketmeden önce etiketi kontrol ettiğinizden emin olun.
Kollajeni denemek istiyorsanız, yerel özel mağazalardan veya çevrimiçi olarak takviye satın alabilirsiniz, ancak önce bunu sağlık uzmanınızla tartıştığınızdan emin olun.
