Bahar Geldi, Peki Ya Motivasyon?
Bir koç olarak işim, insanları hayatta istedikleri noktaya getirebilmek: Danışanlarımın düşüncelerinde, inanç sistemlerinde ve hareketlerinde oluşturdukları, gelişimlerinin önünde duran engelleri keşfetmek ve ortadan kaldırmak. Bir diğer ifadeyle, mümkün olabilecek en iyi şekilde, başarıya giden yolda önlerini açmak.
Bu meslekte, birlikte çalıştığım ve hayatlarına dokunduğum onlarca danışanımın istisnasız her birinden, bir noktada duyduğum ve ilerlemelerine en büyük engel olarak gördükleri bir kelime ile ilgili ulaşıyorum bugün size: Motivasyon.
Motivasyon ile ilgili gözlemlediğim iki genel yargıdan bahsedeceğim öncelikle. Sonra da alternatif bir bakış açısı sunarak, motivasyon konusuna yeni bir perspektiften bakacağınızı ve ileriye dönük çok daha kolay adım atar hale geleceğinizi ümit edeceğim. Bakalım, motive olmak konusunda sizleri motive edebilecek miyim?
Motivasyon ile Bilinen Yanlış Yargılar
Bu genel yargılardan ilki, motivasyonun kontrolsüz bir şekilde Balkanlar’dan gelen soğuk hava akımı gibi belirli aralıklarla oluşan, sonra yine kafasına göre geldiği gibi giden bir his olduğu yönünde. Bu yargıda kişinin motivasyon yaratmak gibi bir meziyeti yok; sadece geldiği zaman -artık o da ne zaman olursa- aksiyon alıp almama gibi bir seçim hakkı var.
İkinci genel yargı ise aksiyonun motivasyon geldikten sonra alınabiliyor olduğu yönünde. Kilo vermek istiyorsanız, iş kurmak istiyorsanız, yazar ya da müzisyen olmak istiyorsanız, gereken fedakârlıkları yapabilmek ve başarılı olabilmek için önce motivasyonun olması gerektiği inancı var çoğunlukta.
Günün sonunda motivasyon varsa ilerleme var, aksiyon var. Motivasyon yoksa bekleme, erteleme ve hüsran var.
‘’…yapmak istiyorum ama motivasyonum yok’’ cümlesini kaç kere kullandınız acaba hayatınızda merak ediyorum.
İçinizden ‘’Off, evet yaa!’’ diyorsanız okumaya devam edin. Çünkü işinize yaracağını düşündüğüm bir planım var.
Adım 1: Sebep Sonuç İlişkisini Yeniden Kurmak
‘’Motivasyon gelince aksiyon alınır’’ aslında yanlış bir yargı. Hadi, yanlış demeyeyim ama sizi son derece pasif ve çaresiz bir konuma sokan bir sebep sonuç ilişkisi bu. İşin aslı bunun tam tersi. Yani aksiyon alınınca motivasyon gelir çoğunlukla. Küçük de olsa bir adım atmak hareket yaratır ve hareket halinde olan bir şeyi yürütmek, ilerletmek çok daha kolaydır. Atomic Habits isimli kitabın yazarı James Clear bu sürece, ‘Aktif İlhamlanma’ adını koymuş. Aksiyon almak için motivasyonun bizim hanemize de uğramasını beklemek yerine, kendi kendimizin ilham kaynağı olup, aktif bir tavırla, istediğimiz yöne doğru ufacık bir adım atmakla başlıyoruz ilerlemeye. Ve bu ilerleme ile motivasyon doğuyor; ufak bir adım büyük bir yolculuğu beraberinde getiriyor.
Zaten bir işe başladıktan sonra gerisini getirmek ve bitirmek, o işe başlamaktan daha kolay değil mi? Spor salonuna gittikten sonra spor yapmak, evden çıkıp spor salonuna gitmekten daha kolay. Yani, motivasyon söz konusu olduğunda asıl mesele ve çoğumuzun zorlandığı kısım işin başlangıcı.
Bu mantıkla da bizim odaklanmamız gereken yer işin başlangıç kısmı. Ve başlamak için artık motivasyon beklemediğimize göre, bize ilk adımı ne attırır? O işin kolaylığı.
Adım 2: İlk Adımınızı Kolaylaştırmak
Kilo vermek isteyen ve halihazırda herhangi bir fiziksel aktivitede bulunmayan bir kişinin, bir pilates sınıfına yazıldığını ve haftanın üç günü işinden çıktıktan sonra evinden beş kilometre uzaklıktaki bir spor salonuna gitmesi gerektiğini düşünün. Sizce, kilo verme yolculuğunda bu, ne kadar kolay bir ilk adım? Bana sorarsanız zor. Bu kişinin aşırı motive ve kararlı olduğunu varsaydığımızda bile, sürecin sürdürülebilirliği konusunda büyük soru işaretleri yaratan bir aksiyon bu benim gözümde. Onun yerine yapmak istediğiniz her ne ise, kolay bir ilk adım bulmak ve yola buradan başlamanın daha kalıcı sonuçlara yol açtığını gözlemledim ben kendi danışanlarımda. Bu noktada ilk adımınızı kolaylaştırmak için,
∙ Fiziksel çevrenizi düzenleyin: Yaşadığınız ortamı, ulaşmak istediğiniz hedefe uygun hale getirin. Örneğin, düzenli bir şekilde ders çalışmak ya da yazı yazmak istiyorsanız, kendinize bunu yapabileceğiniz uygun bir alan yaratın. Rahat, düzenli ve temiz bir çalışma masasına oturup iş yapmak, üzerinde faturalar, kağıtlar, yeni yıkanmış çamaşırlar, yemek artıkları vs. olan bir masaya oturup iş yapmaktan daha kolay olacaktır.
∙ Görünürlüğü artırın: Hayatınızda daha fazla ne olsun istiyorsanız, fiziksel alanınızda da bulunmasını sağlayın. Sağlıklı beslenmek istiyorsanız, mutfak tezgahınızın üzerinde sağlıklı atıştırmalıklar, buzdolabınızın kapağında kendinizi en ince ve seksi hissettiğiniz resminiz olsun. İstediğiniz şeyi adeta gözünüze sokun, kaçınılmaz hale getirin. Ulaşımını kolaylaştırın.
∙ Yapmamanız gerekenleri zorlaştırın: Aynı mantıkla, istediğiniz hedef doğrultusunda neleri yapmamanız gerekiyorsa, onlara ulaşımınızı zorlaştırın. Sigarayı bırakmaya çalışıyorsanız, sigara paketini her kullanımdan sonra evin en uzak köşesine bir çekmeye koyun, gözünüzün önünden kaldırın. Dizi izlemekten kurtulmaya çalışıyorsanız Netflix aboneliğinizi iptal edin. Yapmamanız gereken her ne ise ulaşımınızı zorlaştırın, araya engeller koyun.
∙ Beş dakikanın altında tutun: İlk adımınız her ne olacaksa beş dakikadan daha fazla vaktinizi alan bir şey olmasın ve günlük rotanızın içinde yer alan bir mekanda yapabileceğiniz bir şey olsun. Başlangıç için, her sabah beş dakika boyunca yatak odanızda egzersiz yapmak, serviste işe giderken kitap okumak, işten eve gelince spor kıyafetlerinizi giymek gibi son derece basit ve kolaylıkla uygulayabileceğiniz bir adım seçin kendinize.
Tüm bunlar sonucunda eğer ilk adımınızı atmayı başarırsanız, ki başarmamanız için hiç bir neden yok, motive de olacaksınız. Ve bu hareketi bir süre devam ettirebilirseniz, büyük bir olasılıkla hayatınızda aldığınız birtakım kararların da iyi yönde etkilendiklerini göreceksiniz. Bir kartopu etkisiyle küçük de olsa sonuçlar almaya başlayacaksınız ve motivasyonunuz da aynı oranda artacak. İşte bu noktada ‘aktif ilhamlanmanız’ sonucu, kendi kendinize yaratmış olduğunu bu motivasyonla ne yapacağınızı bilmeniz elzem. Bu da bizi üçüncü aşamaya getiriyor.
Adım 3: Motivasyonu Planlamak
Yazar James Clear ve Sarak Peck’e göre, insanların yapmak istedikleri şeyleri yapacak motivasyonu bulamamasının ardında yatan neden, vakitlerinin ve enerjilerinin çoğunu yanlış noktaya harcamaları. Clear’a göre,
- ‘Sporunuzun belli bir saati ve yeri yoksa her gün, “Acaba bugün spor yapacak motivasyonu bulabilecek miyim?” diye uyanırsınız.
- Eğer işletmenizin belirli bir pazarlama stratejisi yoksa her gün işe “Umarım bugün kendimi bir iki yerde tanıtabilecek bir fırsat yakalarım” beklentisi ile gidersiniz.
- Eğer yazı yazmak için her gün kendinize ayırdığınız bir zaman dilimi ve belirli bir mekan yoksa, kendinizi “Bugün yazı yazmak için gerekli iradeyi toplayabilirim umarım” gibi kelimeler kurarken yakalarsınız.
Sonuç olarak, elinizdeki kaynakları nerede ve ne zaman çalışacağınıza kafa yorarak harcarsanız, işin kendisini yapmaya yeriniz kalmaz.
Bu nedenle kendinize bir plan yapın. Alışkanlıklarınızı programlayın. Bir saate, yere ve düzene oturtmakla başlayın. Neyi ne zaman nerede yapacağınız konusunda herhangi bir soru işaretiniz kalmasın. Bu şekilde karar verme mekanizmanız boşa çıkacak ve kafanızı sadece yapmanız gereken işe yoracaksınız.
Bu konuda da size son derece büyük yardımı dokunacak son bir tüyo ile bu yazıyı tamamlamak istiyorum.
Kendinize bir defter alın. Haftalık vizyonunuzu, neler başarmak istediğinizi, nasıl hissetmek, görünmek ve davranmak istediğinizi yazın. Günlerinizi planlayın; motivasyonunuz olsun olmasın, canınız istesin istemesin, neyi ne zaman nerede yapacağınızı defterinize yazın. Ekstra bir motivasyon istediğinizde haftalık, aylık ya da senelik vizyonunuzu okuyun. Kendinize, fedakârlığınızın ve yapmak istediklerinizin ardındaki nedenleri hatırlatın. Faydasını göreceksiniz, bana inanın.
Tüm bu bilgiler ışında size soruyorum. Yapmak istediğiniz ama bir türlü kendinize çeki düzen verip, motivasyonum yok diyerek, ertelediğiniz, yapmadığınız o şey her ne ise beklemeye devam mı edeceksiniz? Yoksa kendi motivasyonumu kendim yaratırım, hayallerimi yeteri kadar beklettim zaten diyerek ilk adımınızı atacak mısınız?
Seçim sizin.
Hepinize gelişim ve sorgulama dolu bir hafta diliyorum.
Kendinize iyi davranın.
