Enerji içecekleri enerjiyi, uyanıklığı ve konsantrasyonu artırmaya yönelik popüler içeceklerdir. Kafein, şeker, B vitaminleri, bitkisel özler ve L-taurin gibi amino asit türevleri ile zihinsel ve fiziksel yönleri artırmayı amaçlayan bileşenler içermektedirler.
Enerji içecekleri fayda sağlayabildikleri hâlde aşırı miktarda kafein ve şekerin yanı sıra yapay tatlandırıcı içerikleri yüzünden dizi sağlık sorununa sebep olabilmektedir. Enerji içeceğindeki en temel endişelerden biri bağımlılık yapmasıdır.
Kadınca Özel’in bu yazısında enerji içeceklerinin zararları, enerji içeceği bağımlılığı, semptomlarını ve yan etkilerini anlattık. Enerji içecekleri hakkında tüm detaylar yazımızın içerinde…
Enerji içeceği Zararları ve Bağımlılığı Nedir?
Bağımlılık, olumsuz sonuçlarına rağmen bir maddeyi kullanma veya bir davranışta bulunma arzusunu devam ettirmeyi kapsayan psikolojik bir durumdur. Uyuşturucu bağımlılıkları kadar zararlı görünmese de enerji içeceği bağımlılığı gibi gıda bağımlılıkları da birçok davranışsal benzerliği paylaşır.
Enerji içeceklerini bazı insanlara bağımlı kılan şey içerisindeki yüksek kafein miktarı gibi potansiyel olarak alışkanlık oluşturan maddelerdir ve ayrıca şeker veya yapay tatlandırıcılardır. Enerji içeceği bağımlılığının resmi bir tanımı bulunmamaktadır ancak bu yazının amacı doğrultusunda, alımınızı kontrol edemeden aşırı miktarda enerji içeceği alıp almadığınızı anlayabilirsiniz.
Bağımlılığın Belirtileri
Enerji içeceklerine bağımlılık, aşağıdaki gibi beyin ve sinir sistemi işleviyle ilgili bağımlılık yapıcı semptomları içerebilir. Bunlar;
- Güçlü istek
- Enerji içeceği içmenin zihinsel bir görüntüsü
- Enerji içeceği alımınızı kontrol edememe
Diğer işaretler ise baş ağrısı, sinirlilik, yorgunluk ve depresif bir ruh hâli gibi enerji içeceklerinden kaçınırken geri çekilme semptomları yaşamaktır.
Enerji İçeceğinin Yan Etkileri
Bir enerji içeceği bağımlılığının başka olumsuz yan etkileri de olabilir. Başlangıç olarak, enerji içecekleri asidiktir ve bunları sıklıkla tüketmek dişlerinizin rengini değiştirebilir ve diş minesini zamanla yıpratabilir. Bu durum ise çürük oluşumları gibi diş sorunlarına zemin hazırlar.
Ayrıca sık sık enerji içeceği tüketimi, kilo alımına neden olmaktadır. Tam şekerli enerji içecekleri, 250 ml’de porsiyon başına yaklaşık 110 kalori içerir ancak 590 mL gibi daha büyük kutular, kaç teneke içtiğinize bağlı olarak günde fazladan 275 kalori veya daha fazlasını tekabül edebilir.
Yapılan çalışmalarda ayrıca sık sık enerji içeceği ve şekerle tatlandırılmış içecek tüketiminin kalp hastalığı, tip 2 diyabet ve böbrek bozuklukları gibi kronik sağlık sorunlarına neden olduğunu göstermektedir. Şekersiz enerji içeceği seçenekleri, düşük şeker ve kalori içeriği nedeniyle daha çekici görünse de yine de aynı miktarda kafein içerirler. Yapay tatlandırıcılar ayrıca tip 2 diyabet ve metabolik sendrom riskinin artmasıyla ilişkilendirilmiştir.
Bağımlılık Nasıl Olur
Enerji içeceğinin zararlarından bağımlılık, yavaş yavaş veya hızlı bir şekilde ortaya çıkabilir. Kişisel ve aile geçmişinizin yanı sıra beyin kimyanız da dâhil olmak üzere, bir bağımlılığın nasıl gelişeceğini belirlemede çeşitli faktörler rol oynamaktadır.
Enerji içecekleri yüksek miktarda kafein ve şeker barındırdığı için dopamin (iyi hissettiren hormon) salgılanmasına da neden olur. Bununla birlikte olumsuz tarafı ise enerji içeceklerini ne kadar sık tüketirseniz, dopamin yanıtından o kadar az zevk alırsınız. Bu, bağımlılığa yol açan dopamin tepkisini yaşamaya devam etmek için artan miktarlarda tüketmenize yol açan sebeptir.
Enerji içecekleri, psikolojik açıdan da bağımlılık yapabilir. Bazı insanlar enerji içecekleri olmadan günlük görevlerini yerine getiremeyeceklerini hissedebilir ve bu da bağımlılığa yol açar.
Enerji İçeceklerinden Nasıl Vazgeçilir
Enerji içeceklerini bırakmak zor görünse de bunu yapmanın birkaç yolu vardır.
Bir bağımlılığı kırmanın en önemli yolu:
- Alımınızı azaltmak: Bu yöntem, siz bırakana kadar enerji içeceği alımınızı yavaş ve metodik olarak azaltmayı içerir. Daha uzun sürmesine rağmen, genellikle geri çekilme semptomlarından kaçınmanıza yardımcı olabilir.
