Astım krizi ve panik atak benzer özelliklere sahip olabilirler. Bazen benzer belirtileri olduğu için astım krizi ile panik atağı ayırt etmek güç olabilir. Ancak bunlar, yönetim ve tedavi için ayrı ayrı düşünülmesi gereken iki farklı durumdur. İşte astım krizi ve panik ataklar ile ilgili bilmeniz gerekenler.
Astım ile yaşadığınızda ana hedeflerden biri, astım krizinden kaçınmak için belirtilerinizi yönetmektir. Polen ve evcil hayvan tüyleri gibi çevresel tetikleyiciler astım komplikasyonlarına neden olabilir. Astım belirtileri için bir diğer yaygın tetikleyici özellikse şiddetli strestir.
Stresin kendisi yaşamın normal bir parçasıdır. Ancak yönetilmediğinde, stres kaygıya neden olabilir. Hem stres hem de anksiyete bozukluğuna sahip olmakta mümkündür. Şiddetli anksiyete panik ataklara bile yol açabilir.
Hem astımı hem de kaygıyı ne kadar iyi yönetirseniz, astım veya panik atak geçirme olasılığınız o kadar az olur.
Astım krizi nedir?
Astım, solunum yollarınızın veya bronşiyal tüplerinizin altta yatan iltihaplanması ve daralması nedeniyle oluşur. Hem inflamasyon hem de daralma nefes almayı zorlaştırabilir. Bu hırıltılı solunum, göğüs sıkışması ve öksürük gibi semptomlara neden olur.
Astım kriziniz olduğunda, bronşiyal tüpleriniz daha da daralarak nefes almayı zorlaştırır. Hırıltı sesi duyulabilir ve göğsünüzde sıkışma veya tıkırtı hissi olabilir. Astım atağınızın şiddetine bağlı olarak belirtileriniz birkaç dakika, birkaç saat, hatta bir gün bile sürebilir.
Astım giderici ilaçlar (bronkodilatörler) semptomlarınızı azaltabilir ve krizi durdurabilir. Ancak semptomlarınız kötüleşmeye devam ederse, acil tıbbi yardım almanız gerekebilir.
Akciğerlerinizi tahriş eden tetikleyiciler tarafından astım krizi meydana gelir. Bunlar şunları içerebilir:
- Polen, hayvan kepeği ve toz gibi alerjenler.
- Parfüm, duman ve temizlik ürünleri dahil kimyasallar.
- Egzersiz, özellikle alışık olduğunuzdan daha yorucuysa.
- Aşırı sıcak veya soğuk.
- Stres ve kaygı.
- Üst solunum yolu enfeksiyonları.
- Yiyecek alerjisi.
Panik atak nedir?
Panik atak, aniden ortaya çıkan ciddi bir kaygı nöbetidir.
Panik atak geçirirken, nefes darlığı ve göğüste sıkışma yaşayabilirsiniz. Bu astım atağına benzer bir his uyandırabilir.
Ancak astımla ilişkili öksürük ve hırıltıdan farklı olarak panik ataklara şunlar neden olabilir:
- Hiperventilasyon (kısa, hızlı nefes alma)
- Boğuluyormuş gibi hissetmek
- Baş dönmesi veya sersemlik
- Baygınlık
- El ve yüz karıncalanma
- Mide bulantısı
- Terleme veya titreme
- Artmış kalp atış hızı
- Kendinizden ve çevrenizden kopma duyguları
- Kontrolü kaybediyormuş gibi hissetmek
- Ölme korkusu
Bir panik atak 10 dakika sonra zirve yapabilir ve daha sonra azalmaya başlar. Şiddetli anksiyete durumunun ortasında bir panik atak meydana gelebilir, ancak bu belirtiler sakin hissettiğinizde, beklenmedik bir şekilde de ortaya çıkabilir.
Astım Krizi ve Panik Atak – Benzerlikler ve Farklılıklar
Hem astım hem de panik atak nefes almada zorluklara ve göğsünüzde sıkı bir duyguya neden olabilir.
Bir diğer önemli fark, bir astım krizi sırasında hava yollarınızdaki daralmanın oksijen alımını azaltabileceği, panik ataktaki hiperventilasyonun oksijen akışını artırabileceğidir.
Panik ataklar ayrıca solunum güçlüklerinin ötesinde çok çeşitli semptomlar ortaya çıkarır. Hırıltı ve öksürük de genellikle sadece astım atakları ile ilişkili semptomlardır.
Psikolojik olarak hem astım hem de anksiyete stres yaratabilir. Bu koşulların her ikisini de yaşıyorsanız, hiç bitmeyen bir döngüde gibi hissedebilirsiniz. Ancak astım ve anksiyete arasındaki farkı tanımak, size ve doktorunuza daha etkili bir tedavi planı oluşturmanıza yardımcı olabilir.
Astım Krizi Yönetimi
Astımınızı yönetmek, solunum yolu işlevinde bir fark yaratabilir. Ayrıca, daha az semptom yaşamak, genel olarak durumunuz hakkında daha az stresli hissetmenizi sağlayabilir.
Aşağıdaki durumlarda, mevcut astım tedavi planınızda değişiklik yapma konusunda doktorunuzu görmelisiniz:
- Gündüz ve gece daha çok hırıltı yaşıyorsunuz.
- Semptomlarınız uykunuzda sizi uyandırıyorsa.
- Uykuya dalmanızı zorlaştıran sık sık öksürük ve göğüs sıkışması yaşıyorsanız.
- Hırıltı olmadan egzersiz yapmakta zorlanıyorsanız.
- Kurtarma ilaçlarınızı haftada birkaç kereden fazla kullanıyorsanız.
Astım krizi tipik olarak kurtarma inhaleriniz gibi hızlı bir ilaçla tedavi edilir. Astım ataklarına devam ederseniz, solunum yolu inflamasyonunu azaltmak için bir kortikosteroid inhaler veya lökotrien modifiye ediciye ihtiyacınız olabilir.
Nefes darlığı yaşamaya devam ederseniz, acil tıbbi yardım gerekebilir.
Stres ve Kaygı Yönetimi
Oluşan kaygı, panik ataklara yol açabilir. Sık sık endişe yaşıyorsanız, bir akıl sağlığı uzmanından yardım almayı düşünebilirsiniz. Kaygınızla çalışmanıza yardımcı olabilirler ve panik atak tetikleyen dış stres etkenlerini azaltırlar.
Anksiyete bozukluğunuz olmasa bile, stresin kendisi hayatın bir gerçeğidir. Bununla birlikte, stres astımınızı da tetikleyebilir, bu nedenle onu olabildiğince iyi yönetmek önemlidir.
Günlük stresi azaltmak için iş dışında zevk aldığınız aktiviteleri yapabilir ve sosyalleşmek için zaman ayırabilirsiniz.
Astım krizleri ve panik ataklar bazı benzerlikleri paylaşsada, genel olarak çok farklı semptomları vardır. Anksiyete ve astımı aynı an da yaşamak mümkündür, bu da ikisi arasında ayrım yapmayı zorlaştırabilir.
Sürekli olarak astım veya panik atak yaşıyorsanız, uygun bir tedavi görmeniz gerekebilir. Semptomlarınızı takip etmek doktorunuzun sizi doğru tedaviye almasına yardımcı olabilir.
